معماری باروک

آنچه که سیمای باروک را مشخص می‌کند، بسط نوعی جهان بینی مخصوص است که در معماری خود را در قدرتی نو نشان می‌هد. قدرتی که فضاهای مختلف را با هم می‌آمی‌زد و وحدتی شگفت‌انگیز از ترکیب اجزایی متفاوت بوجود می‌آورد. لازم به ذکر است این نوع نگرش در تمامی رشته‌ها تا از هم گسیختگی ناشی از عصر صنعت باقی ماند.

ویژگی های معماری باروک

معماری باروک با مایه گرفتن از انسان‌گرایی، بساط شیوه‌گری منیریسم را برچید و در رویارویی با ضوابط کلاسیک حق اولویت را از عقل گرفت و به احساس سپرد. در این شیوهٔ معماری، با ایجاد هماهنگی و هنجار در میان عناصر و مفاهیمی گوناگون و در هم آمیخته‌گری شکوهمند در فضای کلان ارائه می‌دارد. هدف اصلی باروک پیش بینی فضایی کلی در مرکز، منظم کردن فضایی فرعی و نمای ورودی و سرانجام به خدمت گرفتن عناصر پیکر شناسی و نقاشی و سایر هنرهای تزیینی برای ایجاد اثری کامل است.

معماری باروک دارای صلابت و سهندوارگی ساختمان بود، که بعدها سبک روکوکو از آنها کاست و بر سبکی، ریز نقشی و شادی انگیزی و آرایه‌های رنگارنگ در بنا افزود.

مفهوم بی نهایت

در اواخر قرن هفدهم مشاهده می‌شود که جهان بینی دوران باروک در رشته ریاضی متوجه بینهایت به عنوان پایه‌ای برای محاسبات علمی می‌شود. در نقاشی و معماری بینهایت به معنی ترسیمی و هندسی آن در پرسپکتیو مورد استفاده قرار می‌گیرد تا تاثیری هنرمندانه بیافریند. کاربرد هنرمندانه بینهایت در طبیعت که با معماران منظره ساز فرانسوی اواخر قرن هفدهم آشکار گشت برای نخستین بار در باغ‌ها جاده‌های عریضی دیده می‌شود که به عنوان عوامل اصلی معماری بکار رفته‌اند و این باغ‌ها را آشکار ا به فضاهای بی پایان، هدایت می‌کنند.

ورسای با جاده خیره کننده اش که راه به پاریس می‌برد مثالی باعظمت، از آفرینش این معماران فرانسوی است. این باغ با اثری که بر بیننده ایجاد می‌کند نمونه‌ای از دنیای باروک است و تصور هنری بینهایت را در این دوره باقی نگاه می‌دارد.

پیکره‌سازی

یکی از دلایل پیدایش پیکره‌سازی باروک نقش مقابل بین باروک و کلاسیک‌گرایی بود. پیکره سازی هم در نشان دادن معجزات دین مسیح کمال می‌یابد و بازتابی از نوعی اشتیاق برای اعجاب انگیزی است. استفاده از عناصر تزیینی و نمایان کردن هر چه بیشتر فواره‌ها و آب نماها در معماری باروک بسیار متداول بوده‌است. بعدها اینگونه برخورد با آب و استفاده نمادین از مجسمه سازی در شهر سازی و میادین باروک نیز مرسوم شده‌است. پیکره‌سازان عصر باروک، بیشترین تلاش خود را به کار می‌بستند تا حرکت را در آثار خود بیافرینند.

کاخ‌های باروک همگی از باغ تشکیل شده‌اند.

نمونه‌های معماری باروک

کاخ ورسای

کاخ ورسای، مجموعه کاخ‌هایی در شهر ورسای در نزدیکی پاریس است که به عنوان بزرگترین کاخ‌های سلطنتی جهان شناخته می‌شود.

این کاخ سابقاً در دهکده‌ای به همین نام در نزدیکی پاریس قرار داشت اما امروزه این دهکده و کاخ جزو حومه پاریس محسوب می‌شوند. از سال ۱۶۸۲ تا سال ۱۷۸۹ که به اجبار انقلابیون خانواده سلطنتی به پاریس منتقل شدند، این کاخ محل زندگی و دربار حکومتی شاهان فرانسه بود. معاهده ورسای که به جنگ جهانی اول پایان داد در این کاخ عقد شده‌است.

این کاخ به عنوان یکی از میراث جهانی توسط یونسکو انتخاب شده‌است.

بر اساس مدارک تاریخی آثار وجود کاخ در دهکده ورسای به حدود سال ۱۰۳۸ میلادی بر می‌گردد. اما این کاخ جایگاه رسمی و سلطنتی نداشته‌است. بعدها از دهکده ورسای به عنوان شکارگاه استفاده می‌شد. به همین منظور لویی سیزدهم دستور ساخت بنایی را در این شکارگاه در سال ۱۶۲۴ داد. این شکارگاه به وسیله «فیلیبرت لروی» طراحی و به وسیله سنگ و آجر سرخ ساخته شد.

میدان سن پیر

میدان سن پیر، میدان بزرگی درست روبروی کلیسای سن پیر در دولت شهر واتیکان است.

درسال ۱۵۶۸ در مرکز میدان، یک ستون هرمی شکل مصری با قدمت ۴۰۰۰ سال قرار داده شد. تقریبا صد سال بعد، جیان لورنزو برنینی میدان را طراحی کرد و مجموعه ستون‌های توسکانی را که چهار ستون ردیفی بود به آن افزود. در سال ۱۶۷۵ یک فواره گرانیتی توسط برنینی به میدان افزوده شد تا تقارن فواره دیگری که پیشتر و در سال ۱۶۱۳ توسط کارلو مادرنو طراحی شده بود را کامل کند.

فضای بازی که در جلوی کلیسای سن پیر قرار دارد توسط جیان لورنزو برنینی و تحت هدایت پاپ الکساندر هفتم از ۱۶۵۶ تا ۱۶۶۷ بگونه پیشخوانی طراحی شد تا بیشترین تعدادِ مردم بتوانند مراسم برکت دادنِ پاپ را که از میانه نمای کلیسا یا از پنجره کاخ واتیکان انجام می‌داد براحتی ببینند.

امکانات عرصه، تحت محدودیت و تحمیل‌های بسیاری از دیگر عناصر موجود در میدان بود. اما در طراحی نیاز بود که دیگر عناصر بگونه‌ای پوشانده شوند تا آپارتمان پاپ بخوبی بچشم بیاید. ستون هرمی، مرکز را مشخص می‌کرد و ستون گرانیتیِ کالو مادرنو در یک سو ایستاده بود. پس برنینی در سال ۱۶۷۵ و پنج سال پیش از مرگش، ستونِ دیگر را برای تقارن و ایجاد حالتِ همسانی ستونها در میدان برپا کرد.

ستون‌ها

ستون‌های توسکانی بزرگ در چهار ردیف، ورودیِ ذوزنقه ای میدان را که تا ستون هرمیِ میانهٔ میدانِ بیضوی به پیش می‌آید را در بر می‌گیرند. ستون ها میدان را تعریف می‌کنند و می نمایانند.